Orthopedagogisch onderzoek, behandeling en ouderbegeleiding zijn kerntaken van orthopedagogen. Ze zijn wetenschappelijk (universitair) én in de praktijk geschoold in de pedagogische relatie tussen de kind en zijn omgeving. De orthopedagoog -generalist heeft na de universitaire studie een meerjarig postdoctoraal opleidingstraject gevolgd en zich verder gespecialiseerd. De relatie tussen het kind en zijn opvoeders, thuis, op school, kan immers zowel onderdeel zijn van het probleem als de basis bieden voor de oplossing. De orthopedagoog probeert de eigen kracht van het kind en de opvoedingsomgeving te herstellen. In de Jeugdwet zijn Kinderpsycholoog K&J NIP, Gz-psycholoog en orthopedagoog-generalist gelijkwaardige ‘titels’. In de praktijk voeren zij nogal eens dezelfde taken uit.
Het woord orthopedagogiek bestaat uit twee delen: ortho, afkomstig van het Griekse woord ‘orthos’ wat recht of juist betekent, en pedagogie, afkomstig van het Griekse woord paidagoogia wat ‘kinderleiding’ betekent. Pedagogiek vertalen we vandaag de dag in opvoedkunde.